工厂模式通过封装对象创建过程实现解耦,c++中可采用简单工厂、工厂方法或注册机制;推荐使用静态映射表结合函数指针的注册式工厂,实现运行时动态创建,提升扩展性与模块化程度。

工厂模式是一种常用的设计模式,主要用于对象的创建过程解耦。在 C++ 中使用工厂模式,可以让程序在不修改原有代码的情况下扩展新类型,提升可维护性和可扩展性。下面通过一个实际场景来说明如何用 C++ 实现工厂模式,并实现模块间的解耦。
1. 为什么需要工厂模式
假设你正在开发一个绘图系统,需要绘制圆形、矩形、三角形等图形。如果直接在主逻辑中使用 new Circle 或 new Rectangle,那么每当新增一种图形,就必须修改代码,违反了“开闭原则”(对扩展开放,对修改关闭)。
工厂模式的核心思想是:把对象的创建过程封装起来,由一个“工厂”来统一负责创建对象,调用方无需知道具体类名,只需提供标识或条件即可获取实例。
2. 简单工厂模式(Simple Factory)
简单工厂不是严格意义上的设计模式,但很实用。它通过一个工厂类根据输入参数决定创建哪种对象。
立即学习“C++免费学习笔记(深入)”;
// 图形基类 class Shape { public: virtual void draw() = 0; virtual ~Shape() = default; };
// 具体图形类 class Circle : public Shape { public: void draw() override { std::cout wing a Circlen”; } };
class Rectangle : public Shape { public: void draw() override { std::cout
// 工厂类 class ShapeFactory { public: Static Shape* createShape(const std::String& type) { if (type == “circle”) { return new Circle(); } else if (type == “rectangle”) { return new Rectangle(); } return nullptr; } };
使用方式:
Shape* shape = ShapeFactory::createShape(“circle”); shape->draw();
优点是调用简单;缺点是新增类型需要修改工厂方法,不够灵活。
3. 工厂方法模式(Factory Method)
为了解决简单工厂的扩展问题,可以使用工厂方法模式——为每种产品定义一个对应的工厂类。
// 工厂接口 class ShapeFactory { public: virtual Shape* createShape() = 0; virtual ~ShapeFactory() = default; };
// 圆形工厂 class CircleFactory : public ShapeFactory { public: Shape* createShape() override { return new Circle(); } };
// 矩形工厂 class RectangleFactory : public ShapeFactory { Shape* createShape() override { return new Rectangle(); } };
客户端代码:
ShapeFactory* factory = new CircleFactory(); Shape* shape = factory->createShape(); shape->draw();
这样,增加新图形时只需添加新的工厂类,不需要改动已有逻辑,符合开闭原则。
4. 抽象工厂与注册机制(推荐实战写法)
在实际项目中,更常见的是结合“注册+映射”的方式,实现运行时动态创建,彻底解耦。
我们可以用一个静态映射表,将类型字符串和创建函数绑定:
using CreateFunc = Shape*(*)();
class ShapeRegistry { private: static std::map<:string createfunc>& getMap() { static std::map<:string createfunc> map; return map; }
public: static void registerShape(const std::string& name, CreateFunc func) { getMap()[name] = func; }
static Shape* createShape(const std::string& name) { auto& map = getMap(); if (map.find(name) != map.end()) { return map[name](); } return nullptr; }
};
// 宏定义简化注册
define REGISTER_SHAPE(type)
Shape* create##type() { return new type(); } static struct type##Registrar { type##Registrar() { ShapeRegistry::registerShape(#type, create##type); } } registrar_##type;</font>
在每个图形类后加上注册宏:
class Circle : public Shape { // … 同上 }; REGISTER_SHAPE(Circle)
class Rectangle : public Shape { // … }; REGISTER_SHAPE(Rectangle)
使用时无需包含具体类头文件,只需链接对应目标文件,运行时自动注册:
Shape* shape = ShapeRegistry::createShape(“Circle”); if (shape) shape->draw();
这种写法广泛用于插件系统、序列化框架、游戏资源管理等场景,真正实现了“配置驱动创建”,高度解耦。
基本上就这些。从简单工厂到注册机制,关键是理解“把创建行为集中并抽象”,让业务逻辑不再依赖具体类型。C++ 虽然没有反射,但通过函数指针+静态注册,也能实现类似效果。实际项目中建议采用注册式工厂,便于模块拆分和后期维护。